PacificVANUATU Part 1 – Sailing to Port Vila and Efate island

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2022 

17° 44S 166°18 Ε Quarantine anchorage, Port Vila, Efate island, Vanuatu 

Κάθε ωκεάνιο πέρασμα, από το πιο σύντομο έως το πιο μακρύ,  είναι  μια δοκιμασία για το πλήρωμα και  το σκάφος. Μετά από πλεύση 330 ναυτικών μιλίων,  60  ώρες  στα  κύματα του Νότιου Ειρηνικού ωκεανού με ανέμους για όλα τα γούστα, φτάνουμε μαζί με το φίλο μας Έντυ στο νησί Efate του Βανουάτου και καταπλέουμε στον κόλπο Mele. Ρίχνουμε άγκυρα στην προκαθορισμένη περιοχή καραντίνας του λιμανιού Port Villa. Η θερμοκρασία είναι καλοκαιρινή, ο ουρανός ασυννέφιαστος, και μια ευωδιά από  βρεγμένο χώμα και λουλούδια πλανάται στην ατμόσφαιρα. Δυο κολυμβητές διασχίζουν τον κόλπο, ενώ πιο πέρα ένας άνδρας πάνω σε πιρόγα κωπηλατεί στα γαλήνια νερά. Γύρω πυκνή βλάστηση  και ανάμεσα κτίρια με έντονα χρώματα.  

-«Τα καταφέραμε! Ήρθαμε  στο καλοκαίρι!», λέει ο Γιώργος γελώντας. 

-«Φύγαμε από τον 22 °νότιο παράλληλο  από την Νέα Καληδονία και φτάσαμε στον  17°, ξανά στους τροπικούς!»

Γιορτάζουμε με πούρα και ρούμι. Την νύχτα κοιμόμαστε βαθιά απολαμβάνοντας την αίσθηση ασφάλειας και  ακινησίας. 

Παρασκευή 22 Ιουλίου

Το Φιλίζι επιπλέει  στα γαλήνια   νερά του μεγάλου κόλπου του Port Vila.  Τρώμε πλούσιο πρωινό  καθώς   παρακολουθούμε ένα ιστιοπλοϊκό που έχει  κίτρινη σημαία καραντίνας -όπως κι εμείς- στα ξάρτια του, να ρίχνει  άγκυρα  κοντά μας. Το σκάφος ονομάζεται Tehani Li και το συναντήσαμε ξανά πριν  λίγες μέρες πίσω στη Noumea της Νέας Καληδονίας. Ο   Peter, η Μύριαμ και η μικρή τους κόρη μας χαιρετούν χαρούμενοι. Ο  Peter κατεβάζει  την βάρκα, έρχεται στο Φιλίζι και  προσφέρεται να μας πάρει για να πάμε μαζί για  τις διατυπώσεις, καλή ιδέα! 

Πλέουμε με τη βάρκα του ως την απέναντι μεριά του λιμανιού στα γραφεία των υπηρεσιών Customs, Biosecurity και  Immigration, όπου διεκπεραιώνουμε εύκολα τις απαραίτητες Διαδικασίες  Εισόδου στη χώρα (Clearance).  

Σηκώνουμε άγκυρα, αφήνουμε την περιοχή καραντίνας και πλέουμε ένα μίλι πιο μακριά  προς την Yachting World Marina, Η μικρή μαρίνα βρίσκεται στην καρδιά του λιμανιού και της πόλης, μέσα σε ένα προστατευμένο  κόλπο που σχηματίζεται ανάμεσα στην ακτή, το μικρό νησί Iririki  και  τον  κοραλλιογενή ύφαλο του. Ένα χοντρό καλώδιο ηλεκτρικού ρεύματος  ενώνει το Iririki με τη στεριά, και κρατάμε την ανάσα μας ώσπου να περάσει το κατάρτι μας από κάτω! Πλησιάζει μια βάρκα με έναν άνδρα

– «Καλώς ήρθατε! Είμαι ο  Willy», λέει χαμογελώντας και μας βοηθά να δέσουμε σε ένα από τα λιγοστά moorings. Ο ουρανός είναι γκρίζος και ψιχαλίζει. Οι σταγόνες της βροχής δίνουν  μια μελαγχολική νότα, στο όμορφο τοπίο με τα  έντονα σημάδια  εγκατάλειψης. Οι κάτοικοι της χώρας, οι Ni-Vanuatu, έγιναν «ερημίτες του Ειρηνικού Ωκεανού» λόγω της πανδημίας του Covid19, τα σύνορα της χώρας  παρέμειναν εντελώς  κλειστά  από τον Μάρτιο του 2020 ως τον Αύγουστο του 2022, άνοιξαν μόλις πριν λίγες ημέρες.   Ανυπομονούμε  να εξερευνήσουμε  τα νησιά του Vanuatu και να γνωρίσουμε τους κατοίκους τους που έχουν την φήμη ως οι  πιο  φιλόξενοι και χαρούμενοι  άνθρωποι  του κόσμου. 

Λίγες πληροφορίες για το VANUATU

Η δημοκρατία του Vanuatu είναι μια νησιωτική χώρα στον  νοτιοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό με πληθυσμό περίπου 300.000 κατοίκους κυρίως αυτόχθονες Ni-Vanuatu. Επίσημη γλώσσα   είναι τα Bislama, ένα Αγγλικής προέλευσης γλωσσικό κατασκεύασμα με Μελανησιακή γραμματική. Με 138 τοπικές ομιλούμενες γλώσσες, η χώρα κατέχει την πρώτη θέση στον κόσμο σε γλωσσική πυκνότητα ! 

Το Αρχιπέλαγο Vanuatu βρίσκεται  500 μίλια δυτικά από τα Φίτζι, 400 μίλια βόρεια από την Νέα Καληδονία, 1.100 μίλια βορειοανατολικά από την Αυστραλία κι ανατολικά από την Παπούα Νέα Γουινέα. Αποτελείται από  13 κύρια νησιά και πολλά μικρότερα  που εκτείνονται από βορρά προς νότο. Τα κύρια, μεγαλύτερα νησιά με σειρά από νότο προς βορρά  και δυτικά προς ανατολικά είναι τα Aneityum, Tanna, Erromango, Efate, Epi, Malekula, Ambrym, Pentecost, Espiritu Santo Ambae, Maewo, Gaua, Vanua Lava, τα Banks islands και τα  απομακρυσμένα Torres islands. Τα νησιά  είναι κυρίως ορεινά και  μικρό ποσοστό των εδαφών τους είναι κατάλληλο για καλλιέργεια. Τα αρκετά ενεργά ηφαίστεια της χώρας  είναι αιτία για  πολύ συχνούς σεισμούς και ένας από τους κυριότερους λόγους – μαζί  με τους κυκλώνες  – που το Vanuatu θεωρείται  μια από τις πιο εκτεθειμένες σε κινδύνους  χώρες του κόσμου ( #1 in World Risk Index 2021)

Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι τα νησιά του αρχιπέλαγους κατοικήθηκαν πριν από 3.300 χρόνια από  Αυστρονήσιους ανθρώπους του πολιτισμού Lapita, ενώ αργότερα, το 500 πΧ, ήρθε ένα δεύτερο κύμα Μελανήσιων εποίκων. Οι  πρώτοι Ευρωπαίοι, μια αποστολή με αρχηγό τον  θαλασσοπόρο Fernades de Queiros έφτασαν στο νησί Santo το 1606. Πιστεύοντας ότι ανακάλυψαν την μυθική Terra Australis,  διεκδίκησαν τα εδάφη για το Ισπανικό Στέμμα, ονομάζοντας το νησί  Austrialia del Espiritu Santo (Νότια Γη του Αγίου Πνεύματος. Το 1768 επισκέφτηκε τα νησιά ο περίφημος θαλασσοπόρος, εξερευνητής Antoine de Bougainville, τους έδωσε το όνομα Μεγάλες Κυκλάδες (Grandes Cyclades)  όνομα που εμπνεύστηκε από τα Ελληνικά νησιά. To 1774  έφτασε και  ο Captain James Cook που ονόμασε τα νησιά New Hebrides, από  το Αρχιπέλαγο Hebrides της Σκωτίας. 

Διωγμένοι από το πλοίο Bounty μετά από την περίφημη ανταρσία  του 1789,  ο captain William Bligh και  κάποια μέλη του πληρώματος  διέσχισαν κάποια από τα νησιά, τα οποία μετέπειτα ονόμασε  Banks islands, προς τιμήν του περίφημου ευεργέτη, βοτανολόγου, φυσιολάτρη και μεγάλου υποστηρικτή των επιστημών Sir Joseph Banks.

Φαλαινοθηρικά αλλά και  πλοία που εμπορεύονταν σανταλόξυλο συνέχισαν να επισκέπτονται τα νησιά, φέρνοντας   ασθένειες άγνωστες που αποδεκάτισαν τον πληθυσμό τους. Η ανάγκη των γεωκτημονων για φτηνά  εργατικά χέρια  στις  φυτείες τις Αυστραλίας, των Φίτζι και της Σαμόα, έγινε  αφορμή για την πρακτική του «blackbirding», όπως ονομάζεται  το εμπόριο ανθρώπων μέσω δελεασμού ή απαγωγής. Μεταξύ ασθενειών και blackbirding, ο πληθυσμός  των νησιών μειώθηκε επικίνδυνα. 

Από το  1880  η Γαλλία και  η Μεγάλη Βρετανία διεκδικούν την κυριαρχία στα  νησιά, Το 1906 συμφωνούν  σε διοίκηση από κοινού, ιδρύοντας το New Hebrides Condominium – Condominium des Nouvelles Hebrides! Στο Condominium υπάρχουν τρεις διοικήσεις, η   Αγγλική,  η  Γαλλική και η  κοινή διοίκηση – οπότε το condominium έγινε pandemonium! Οι κάτοικοι  χωρίζονται σε  Αγγλόφωνες και Γαλλόφωνες κοινότητες. Οι αυτόχθονες Ni-Vanuatu  δεν έχουν δικαίωμα σε καμιά  από τις δυο ιθαγένειες και βιώνουν μεγάλη προκατάληψη και σκληρές συνθήκες εργασίας.  Μετά από πολύχρονες  προσπάθειες και διαμάχες, στις 30  Ιουλίου του 1980 η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της και  ιδρύθηκε η Δημοκρατία του  Vanuatu, δημοκρατία που παραμένει δυστυχώς πολιτικά  ασταθής. 

Το κλίμα της χώρας είναι τροπικό, με μήνες  ζεστούς & βροχερούς (Νοέμβριος – Απρίλιος) και  πιο δροσερούς (Μάιος – Οκτώβριος) όπου δεσπόζουν οι νότιο-ανατολικοί άνεμοι. Η θερμοκρασία της θάλασσας κυμαίνεται από 22-28 βαθμούς Κελσίου.  Κατά τους ζεστούς μήνες υπάρχει μεγάλη  πιθανότητα κυκλώνων  (Δεκέμβριος-Απρίλιος), που μπορούν να είναι πολύ καταστροφικοί.

—————

Βγαίνουμε με το tender, το δένουμε στο πλωτό dinghy dock (ξύλινη προβλήτα) που μοιάζει να παραπαίει. Ο αμμουδερός βυθός είναι γεμάτος  αχινούς με  πάρα πολύ  μακριά αγκάθια.  Σε σταθερό έδαφος  πια περνάμε στον χώρο του  – ακόμα κλειστού – Waterfront  Bar Restaurant,  κάτω από μιαν τεράστια  στέγη φτιαγμένη  από πλεγμένα φύλλα με εξαιρετική τέχνη .  Ο χώρος, παρά την εγκατάλειψη, είναι πολύ όμορφος. Είναι συγκινητικό! Για τρία χρόνια ακολουθούσα την Yachting World Marina στο facebook  και τώρα βρισκόμαστε εδώ!  Επιτέλους στο Vanuatu! 

-«Hey Filizi! Welcome to Vanuatu!”. Είναι ο Neils & η Mae από το s/y Malemuk, γνωστοί μας από τα Φίτζι. 

-«Η μαρίνα άνοιξε   πριν  από 3 ημέρες και υπολειτουργεί ακόμα. Ιδιοκτήτες είναι ένα ζευγάρι Αυστραλοί, ο  Andy & η Mag οι οποίοι, λόγω του κορονοϊού, παρέμειναν στην Αυστραλία  για 2,5 χρόνια! »,  εξηγεί ο Neils

-«Να δοκιμάσετε οπωσδήποτε φαγητό στην Αγορά. Είναι πολύ καλό και οικονομικό», λέει η γυναίκα του η Mae.

Βγαίνουμε από την μαρίνα  και  βρισκόμαστε ξαφνικά μέσα στο κέντρο της πόλης, σε έναν πολυσύχναστο δρόμο με πολλά αυτοκίνητα, κίνηση, καυσαέριο  και  θόρυβο. Μετά το πρώτο σοκ, συνεχίζουμε περπατώντας πότε στο χαλασμένο πεζοδρόμιο και πότε στον δρόμο  με  τις  γεμάτες λασπωμένο νερό λακκούβες και τα μικρά μαγαζιά που πουλούν τρόφιμα ή  τουριστκά είδη,  ανταποδίδοντας  τα φωτεινά  χαμόγελα και τους χαιρετισμούς των περαστικών  με τα πολύχρωμα ρούχα.

Μπροστά μας μια μικρή πλατεία με  ένα super market κι απέναντι, κάτω από ένα τεράστιο υπόστεγο  η αγορά  των φρέσκων προϊόντων.  Μπαίνοντας αμέσως μας συνεπαίρνει ένα  κύμα ήχων, χρωμάτων και αρωμάτων, φρούτα, λαχανικά, καρποί. Οι άνθρωποι των μεγάλων πόλεων, συνηθισμένοι στην  αφθονία των supermarket  δύσκολα αντιλαμβάνονται πόσο δύσκολη είναι η πρόσβαση σε τρόφιμα για εμας τους ταξιδευτές. Η ποικιλία και  οι χαμηλές  τιμές της Αγοράς  του Port Villa μοιάζουν με  όαση.

Οι πωλητές – κυρίως γυναίκες –  τακτοποιούν  τα προϊόντα  τους πάνω στα μακριά τραπέζια ή μέσα σε καλάθια πλεγμένα από πράσινα φρέσκα  φύλλα. Αφθονία, γιγάντια τσαμπιά από μικρές μπανάνες, καρύδες, γλυκοπατάτες, παπάγια, ανανάδες, νησιώτικο λάχανο, και ρίζες  yam, kasawa, γιγάντια αγγούρια, πράσινα μακριά φασόλια,  φρέσκα και ψημένα φυστίκια ΝΟΣΤΙΜΑ!!   και  – σπάνιες –  μικρές, κόκκινες  ντομάτες, blueberries και φράουλες.  Αγοράζω  ντομάτες, η πωλήτρια , νέο κορίτσι, κρατά  ένα μωρό στην αγκαλιά. Πίσω της,  καθισμένες πάνω σε παραδοσιακό λεπτό στρώμα πλεγμένο από φύλλα pandanus,  τρεις  ηλικιωμένες γυναίκες   τρώνε βρασμένα kasawa και μικρές μπανάνες και ταίζουν δυο μικρά.  Μια άλλη γυναίκα κοιμάται μαζί με το μωρό της.

-“Tankyu tumas!’, ευχαριστώ,  λέει η κοπέλα παίρνοντας το χαρτονόμισμα 500 Vatu και το πρόσωπο της φωτίζεται από ένα αστραφτερό χαμόγελο σαν από μαργαριτάρια. ‘Ομορφοι άνθρωποι! Μυρωδιές  φαγητών  μας προσκαλούν ως την  άλλη άκρη της αγοράς, στα εστιατόρια. Γυναίκες και άνδρες μαγειρεύουν  σε πρόχειρες κουζίνες,  ψάρια τηγανίζονται σε τηγάνια, κατσαρόλες με μυρωδάτα carries, γουόκ με noodles. Στον τοίχο δίπλα στις κουζίνες μια πινακίδα γραμμένη   στην επίσημη τοπική γλώσσα Bislama  υπενθυμίζει τους κανόνες υγιεινής:

Πλένετε καλά τα χέρια σας – Wasem gud han (wash them good hands). Στην γλώσσα Bislama   το 95% των λέξεων  προέρχονται από τα Αγγλικά ενώ  η γραμματική και η προφορά πηγάζει  από τις γλώσσες της Ωκεανίας, δηλαδή των νησιών του Ειρηνικού.

Διαλέγουμε δυο   πιάτα να μοιραστούμε και καθόμαστε  σε ένα από τα πολλά  τραπέζια,  στην άκρη της προβλήτας. Το κοτόπουλο με κάρυ είναι νόστιμο   αλλά γεμάτο κόκκαλα.   Επόμενη στάση Digicel, όπου  αγοράζουμε τοπικές  κάρτες SIM  για τηλέφωνο και internet.

Στον κεντρικό δρόμο του Port Vila ανακαλύπτουμε ένα θησαυρό, το ζαχαροπλαστείο Gaston Chocolat όπου δοκιμάζουμε θεϊκό  παγωτό και  εξαιρετικό καφέ από το νησί Τanna. Εκεί γνωρίζουμε τον Craig, Αυστραλό συνταξιούχο διπλωμάτη που κατοικεί στο Port Villa  και  μας προτείνει να πάμε για δείπνο στο «Le Cafe du Village», για να δοκιμάσουμε  την σπεσιαλιτέ : Coconut Crab.  Επισκεπτόμαστε  ένα γραφείο Tourist Information, όπου ζητάμε πληροφορίες για τα   πολιτιστικά Φεστιβάλ που γίνονται που σε κάποια νησιά  όπως το Malekula & το Ambrym. Μυστηριακές τελετές, αρχέγονου χοροί, χειροτεχνήματα, εντυπωσιακές μάσκες, λατρευτικά τοτέμ, οι ιστιοπλόοι που επισκέφτηκαν την χώρα στο παρελθόν, η πλέον αξιόπιστη πηγή πληροφοριών, αξιολογούν τα  Φεστιβάλ του Vanuatu ως μοναδικά. Η νεαρή υπάλληλος Angelina μας δίνει πληροφορίες, η κυβερνητική υπηρεσία Vanuatu Tourism  ελπίζει να πραγματοποιηθούν τα Φεστιβάλ, μα η κατάσταση είναι ρευστή.

Τα σύνορα άνοιξαν αργά στην τουριστική σεζόν, οι Αυστραλοί τουρίστες, που αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό επισκεπτών,δεν  ήρθαν. Η Angelina προσπαθεί να μας οργανώσει  ένα τριήμερο ταξίδι στο  νησί Tanna, στο οποίο δεν μπορέσαμε να σταματήσουμε ανεβαίνοντας από Νέα Καληδονία, λόγω του ανέμου. Θέλουμε να επισκεφτούμε, μαζί με τον Έντυ, το περίφημο, ενεργό ηφαίστειο Tanna, του οποίου οι διαρκείς εκρήξεις ήταν αιτία για τα πολλά, συγκλονιστικά, κατακόκκινα ηλιοβασιλέματα που απολαύσαμε  στην Vuda Marina των Fiji, 500 ΝΜ ανατολικά!  Είμαστε ενθουσιασμένοι, η Ανττζελίνα μας έκανε  κράτηση για δυο νύχτες σε ένα μικρό,  δενδρόσπιτο που έχει θέα την λάβα που κυλάει! Το μόνο που απομένει είναι η επιβεβαίωση για τα αεροπορικά.  

Το Cafe du Village βρίσκεται σε ένα παλαιό, παραθαλάσσιο  κτίριο αποικιοκρατικού ύφους, λίγα μέτρα μακριά από την μαρίνα Yachting World. Την φρεσκάδα του special πιάτου του διαφημίζει  ένα ζωντανό coconut crab μέσα σε ένα κλουβί – θέαμα μαζί λυπηρό κι ενδιαφέρον, το καβούρι είναι πολύ μεγάλο (4-5 κιλά) κι έχει χρώμα μπλέ – μωβ. Η κοπέλα στο σέρβις μας καθησυχάζει, το συγκεκριμένο ζωάκι είναι η μασκώτ του καταστήματος! Το μαγειρεμένο καβούρι πάντως  είναι  εκπληκτικά  νόστιμο!

Σάββατο 23 Ιουλίου 

Στο  Mele island

Άδικος ο ενθουσιασμός μας! Η τριήμερη εκδρομή στο Tanna δεν  είναι εφικτή γιατί οι πτήσεις της Air Vanuatu  έχουν μειωθεί  δραματικά. Το μάθημα από όλο αυτό είναι ότι για να είναι επιτυχημένα τα μακρινά ταξίδια πρέπει να υπάρχει άπλετος χρόνος κάτι που στην περίπτωση μας δεν ισχύει, γιατί ο Έντυ θα φύγει σε 8 ημέρες.

Πηγαίνουμε στην Αγορά για προμήθειες σε φρούτα, για καφέ και παγωτό στο Gaston Chocolat, κι επισκεπτόμαστε το Haus Blong Handikraf  όπου θαυμάζουμε  τοπικά  χειροτεχνήματα  και ξυλόγλυπτα. Το μεσημέρι επιστρέφουμε στο Φιλίζι, λύνουμε τους κάβους κι αναχωρούμε.

Φυσάει και βρέχει. Πλέουμε  στον μεγάλο κόλπο με κατεύθυνση βορειοδυτική και αγκυροβολούμε στο μικρό νησί Mele, μπροστά στο The Beach Bar. Τα  σύννεφα  αρχίζουν να αραιώνουν, χρυσές ακτίνες  φωτίζουν την  όμορφη φύση. Μαγεία! Κολυμπάμε και μετά βγαίνουμε έξω με την βάρκα. Η άμπωτη  έχει τραβήξει τα νερά, σχηματίζοντας λίμνες και ποταμάκια στην ακτή. Δυο αγόρια 6-7 χρονών παίζουν  στην ακροθαλασσιά και μόλις μας βλέπουν τρέχουν μακριά φωνάζοντας.

-«Waetman! Waetman!” (Λευκοί άνθρωποι)

Ο Γιώργος τα πλησιάζει κρατώντας δυο γλυφιτζούρια και τους μιλά στα λίγα Bislama που ξέρει.

-«Halo! Nem blong mi George. Wanem nem blong you?)”, (Γεια! Το όνομα μου είναι Γιώργος. Ποιό είναι το όνομα σου?). Τα παιδιά παίρνουν τα γλυφιτζούρια και φεύγουν μακριά. Αναρρωτιόμαστε αν  είμαστε οι πρώτοι λευκοί που συναντούν στη ζωή τους.

Περπατάμε κατά μήκος της ακτής. Η ψιλή άμμος με το χρυσο χρώμα είναι σπαρμένη με κοχύλια και κοράλια.   Η φύση είναι συγκλονιστικά όμορφη, το φως του δειλινού φωτίζει τα λουλούδια, τα εξωτικά φυτά και α λιγερόκορμα φοινικόδεντρα. Πιο πέρα δυο κορίτσια, δυο αγόρια κι ένας άνδρας  κολυμπούν  στην ακροθαλασσιά ντυμένοι με μπλούζες και σορτς, ως προστάζει η κουλτούρα του Ειρηνικού. Μας χαιρετούν στα Αγγλικά και πιάνουμε κουβέντα. Ο άνδρας ονομάζεται Mesek, είναι νομισματολόγος κι εργάζεται στην τράπεζα του Βανουάτου στο Port Villa. Τα παιδιά είναι γλυκύτητα μα δυστυχώς μιλούν ελάχιστα Αγγλικά, από όσο καταλαβαίνουμε τα μαθαίνουν κυρίως στο Γυμνάσιο. Αύριο  (24/7) είναι  Children’s Day, η Ημέρα των Παιδιών και  θα την  γιορτάσουν στην Ευαγγελική Εκκλησία  όπου τα παιδιά του θα τραγουδήσουν και θα απαγγείλουν κείμενα που έχουν γράψει. Ο Mesek προσφέρεται να έρθει για μας πάρει με το αυτοκίνητο του ως την γιορτή.  

Επιστρέφουμε στο Φιλίζι για μια ακόμη παρτίδα μπιρίμπα – ο Έντυ μας συνέτριψε .

Κυριακή 24 Ιουλίου – 

Γιορτή Ημέρας των Παιδιών  Απόπλους προς το Port Havannah

Πρωινό κολύμπι, ντύσιμο γρήγορα  και έξω στην ακτή. Ο Mesek έρχεται στην ώρα του, μαζί του η αδερφή του Maggie, την κόρη του Judy και την ανηψιά του Livan. Στην διαδρομή καθόμαστε μπροστά. Τα κορίτσια που κάθονται πίσω,  χαϊδεύουν  τα μαλλιά μου, γελώντας. 

-«Πρώτη φορά έρχονται σε επαφή με ξανθιά γυναίκα», εξηγεί ο Mesek. 

Η διαδρομή διαρκεί περίπου 30 λεπτά, περνάμε μέσα από πυκνή βλάστηση,  χωράφια όπου βόσκουν γελάδες και μικρούς, φτωχικούς οικισμούς.  Ο δρόμος είναι στενός και τα αυτοκίνητα ελάχιστα. Φτάνουμε στην Ευαγγελική εκκλησία, που είναι στολισμένη με μπαλόνια και σημαίες. Η τελετή καθυστερεί και  πηγαίνουμε με τα δυο κορίτσια στο παντοπωλείο απέναντι. Αγοράζουμε νερά, σνακ και  τα κορίτσια διαλέγουν κοκκαλάκια για τα μαλλιά τους. Υπάρχει πολύς κόσμος μέσα στο μαγαζί και με λύπη βλέπουμε οτι τα τρόφιμα που αγοράζουν είναι αναψυκτικά γεμάτα χρωστικές  και ζάχαρη και  κακής ποιότητας σνακ – δυστυχώς η παχυσαρκία και ο διαβήτης είναι  μάστιγες για τις όλες τις φυλές του Ειρηνικού

Επιστρέφουμε στην εκκλησία, μια ομάδα κορίτσια μαζεύονται γύρω μου και τις ρωτάω για το σχολείο. Ένα μεγαλύτερο κορίτσι που μιλά καλά Αγγλικά,  λέει οτι κέρδισε υποτροφία για να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο και είναι πολύ χαρούμενη, οι ανώτερες σπουδές  κοστίζουν ακριβά στο Vanuatu και για την πλειοψηφία των μαθητών παραμένουν όνειρο άπιαστο. Η γιορτή ξεκινά με τραγούδια και  ύμνους. Μετά, τα παιδιά διαβάζουν εκθέσεις που έγραψαν για την ημέρα αυτή. Η Maggie που κάθεται δίπλα μου μεταφράζει, ένα 13χρονο κορίτσι μιλά για την μοναξιά, το φόβο και την αγάπη, διηγείται πώς έζησε δυο χρόνια μακριά από τους γονείς της που αποκλείστηκαν λόγω Covid στην Αυστραλία όπου είχαν πάει για εποχιακή εργασία. Μιλά  για τους ξένους που την πήραν κοντά τους, την αγάπησαν και την στήριξαν. Παντού στον κόσμο οι άνθρωποι δοκιμάστηκαν από την Πανδημία, ακόμη κι εδώ σε αυτή την μακρινή γωνιά  του κόσμου. 

Μετά από μια ώρα ο Mesek μας οδηγεί πίσω στο Φιλίζι. Τον ευχαριστούμε για την ευγενική φιλοξενία του και του δίνουμε δώρο ένα νόμισμα από το Μουσείο της Ακρόπολης, δώρο που τον χαροποιεί πολύ αφού  είναι νομισματολόγος!  Η όμορφη μέρα μας καλεί να εξερευνήσουμε το νησί Efate. Βιράρουμε άγκυρα και σαλπάρουμε για άλλη γη, για άλλα μέρη. 

Mele  – Port Havannah, Efate 25 NM

11.30 Άσπρα  σύννεφα ταξιδεύουν στον  ουρανό, στον ορίζοντα  πλοίο ουδέν κι ο άνεμος ελάχιστος. Με μοτέρ, αυτόματο πιλότο και μαΐστρα βγαίνουμε από τον κόλπο Mele. Μόλις  καβατζάρουμε το ακρωτήρι Matao  και  στρίβουμε η θάλασσα γεμίζει  στροβίλους, ρουφήχτρες και κύματα κοφτά κι απότομα! 

-«Σωστά το δείχνει το Navionics! Στο σημείο αυτό πρέπει να συναντιούνται αντίθετα ρεύματα», λέει ο καπετάνιος μου.  Μετά από εκατό μέτρα κοπάνημα, η θάλασσα γαληνεύει. Συνεχίζουμε βόρεια με προορισμό το Port Havannah, ένα από τα αγκυροβόλια που  προτείνει ο digital οδηγός του Vanuatu που μας έδωσε ο  φίλος Heinze (s/y Nok). Η χαρτογράφηση του Vanuatu είναι ελλιπής και υποτυπώδης. Τα νησιά είναι ως επί το πλείστον ορεινά και η ακτογραμμή βυθίζεται απότομα, με αποτέλεσμα τα ασφαλή αγκυροβόλια να είναι ελάχιστα. Όπου υπάρχουν  ρηχά νερά, υπάρχουν και bommies, δηλαδή κεφάλια από κοράλλια, πολύ επικίνδυνα για τα σκάφη.

15.30 Απέχουμε μόλις δυο μίλια από  το Port Havannah, πλέουμε στη γαλήνια θάλασσα ανάμεσα στο μεγάλο νησί και το μικρότερο  νησί  Moso. Το τοπίο εκπέμπει γαλήνη, έχει πυκνή βλάστηση κι ελάχιστα σπίτια. Ένα παροπλισμένο πλοίο & ένα ρυμουλκό δεμένο σε ενα μώλο μας τραβούν την προσοχή,  το ένα ονομάζεται Maria και το δεύτερο Αγιος Νικόλαος 2!  Απέναντι, στο νησί Moso, πυκνές στήλες λευκού καπνού βγαίνουν ανάμεσα από τα δέντρα,  χωριά κρυμμένα στην βλάστηση! Μια μακριά, αλουμινένια βάρκα φορτωμένη ασφυκτικά με μεγάλους και παιδιά, περνά δίπλα μας. Μόλις μας βλέπουν τα παιδάκια  χαιρετούν χαρούμενα και φωνάζουν δυνατά Halo! Η βάρκα χάνεται ανάμεσα στα δέντρα της ακτής, εκεί όπου ο χάρτης δείχνει  την εκβολή κάποιου ποταμού.

Ο Γιώργος ελέγχει το βάθος με τον χάρτη και το βυθομέτρο ψάχνοντας να βρει πού θα φουντάρουμε.

-«Πάω στην πλώρη να βλέπω (τo βάθος) και να ετοιμάσω  (την άγκυρα)». Αδύνατον να διακρίνουμε το βυθό, το  βάθος είναι πάνω από 20 μέτρα και η διαύγεια του νερού ελάχιστη, λόγω του ποταμού. Ο καπετάνιος μου πλησιάζει αργά προς την ακτή και ξαφνικά βλέπω ένα τεράστιο  ύφαλο, μισό μέτρο μπροστά  από την πλώρη!

-«Ανάποδα, κίνδυνος!» Το Φιλίζι βρίσκεται πάνω από έναν ύφαλο με κοφτερά κοράλλια. 

-«Μπορώ να πάω αριστερά?»

-«Όχι, μόνο πίσω!», απαντώ και νιώθω σαν να μου έχουν κοπεί τα πόδια. Ο Γιώργος τα καταφέρνει, κάνει τη μανούβρα και το Φιλίζι απομακρύνεται από τα βράχια. Ανασαίνουμε με ανακούφιση.

-«Ο βυθός μπορεί να είναι στρωμένος με κοράλλια.»

-«Μπορούμε να δέσουμε πάνω σε εκείνο το τεράστιο mooring», λέει ο Έντυ, δείχνοντας μια σημαδούρα γιγάντια, κατάλληλη για μεγάλο καράβι.  Πλησιάζουμε κι ελέγχουμε, το mooring φαίνεται ασφαλές, τα σχοινιά του χοντρά και γερά. Ο Έντυ, έμπειρος καπετάνιος και θαλασσινός, δένει το Φιλίζι με δυο κάβους.

-«Τελικά το λιμάνι (Port) Havannah είναι απλά μια σημαδούρα στην μέση του πουθενά»

Κατεβάζουμε το καγιάκ και το Stand Up Paddle και κωπηλατούμε προς την ακτή. Το τοπίο είναι πανέμορφο, συγκλονιστικό, η παλίρροια είναι ψηλά και  κωπηλατούμε ανάμεσα σε βυθισμένα δέντρα  και θάμνους. Ο ουρανός & τα σύννεφα καθρεφτίζονται πάνω στην ασύσπαστη επιφάνεια  της θάλασσας.  Οι άντρες κάνουν αστεία και γελάμε με την καρδιά μας.

Μπαίνουμε  στην εκβολή του ποταμού. Το ποτάμι σταδιακά στενεύει και η βλάστηση πυκνώνει. Ο ουρανός κρύβεται από τα φυλλώματα, κωπηλατούμε στα ρηχά νερά, ανάμεσα σε θάμνους και πεσμένους δέντρα, κάτω από έναν υπέροχο  «θόλο» βλάστησης, σε ένα τοπίο ονειρικό.  Μια γυναίκα και ένα παιδί  κάθονται  στην ακροποταμιά, πάνω σε έναν πεσμένο κορμό . Πίσω τους διακρίνονται μερικές  καλύβες.

-«Halo! Nem blong your village?”, ρωτά ο Γιώργος σε άπταιστα Βανουάτου.

17.30 Κωπηλατούμε πίσω στο σκάφος. Ο ήλιος δύει, σύννεφα κι ουρανός  καθρεφτίζονται στην γαλήνια θάλασσα, η συγκλονιστική ομορφιά της Φύσης μας  γεμίζει δέος. Ένα κοπάδι από μικροσκοπικά ψάρια πηδά έξω από το νερό, επαναλαμβανόμενα και ρυθμικά, και μοιάζει χορός από χρυσή βροχή. Δέος κι ευγνωμοσύνη, αυτό μόνο!

 Γυρνάμε στο Φιλίζι, τρώμε σούπα από φρέσκια κολοκύθα και συνεχίζουμε το τουρνουά μπιρίμπα.

Δευτέρα 25 Ιουλίου 2022

Port Havannah – Kakula island

07.00 Καθώς λύνω τους κάβους από το mooring για να φύγουμε, ένας μεγάλος κάβουρας  τρέχει και κρύβεται μέσα στο στρίτσο της άγκυρας και χώνεται λαθρεπιβάτης στην στοίβα της καδένας! Κακός μπελάς, ελπίζω να τον ξεφορτωθούμε όταν φουντάρουμε στο επόμενο νησί.  Άπνοια και σήμερα, η επιφάνεια της θάλασσας αστραφτερό μετάξι που το Φιλίζι σχίζει σαν μαχαίρι. Διαπλέουμε το πέρασμα ανάμεσα σε δυο νησιά και βγαίνουμε στον ωκεανό και τα κύματα του. Βάζουμε πορεία προς το Kakula  island, στο βορειότερο σημείο του νησιού, 18 ΝΜ μακριά. Ο καπετάνιος μας ψήνει ψωμί και νόστιμες τυρόπιτες «Τάσου».

 Πλέουμε motoring με μαΐστρα, κάθομαι πίσω από το τιμόνι, απολαμβάνοντας την  αργή  πορεία, το τοπίο, τον ήχο από τα ζάρια και τα πούλια που χτυπούν πάνω στο τάβλι και τα συνεχή αστεία και πειράγματα των αγοριών. Ο Έντυ και Γιώργος παίζουν … παραδοσιακά.

13.30 Φτάνουμε  στο Undine bay, κόλπο που σχηματίζεται από τα μικρά νησιά Nguna, Pele, Kakula και την ακτή του Efate.  Πλησιάζουμε στο μικροσκοπικό νησί Kakula και ψάχνουμε ασφαλές σημείο – καθαρό από κοράλλια και με κατάλληλο βάθος – για να ρίξουμε άγκυρα. Τα νερά είναι θολά από το δυνατό ρεύμα και ο Έντυ κάνει βουτιά να ελέγξει τον βυθό.

-«Δεν υπάρχει άμμος, παρά μόνο ένα παχύ στρώμα από σπασμένα κοράλλια», λέει.

Ρίχνουμε άγκυρα στα 10 μέτρα βάθος. Ο Γιώργος ανησυχεί κι ενεργοποιεί την εφαρμογή Anchor Drift που χτυπά συναγερμό  σε περίπτωση που η άγκυρα  ξεσύρει. Μαγειρεύω bok choy (κινέζικο λάχανο) για το δείπνο και μετά πάμε και οι τρεις με το καγιάκ και το S.U.P. Ως το μικροσκοπικό νησί . Το βάθος μειώνεται απότομα. Κωπηλατούμε στα  ρηχά νερά – η θάλασσα διάφανη σαν γυαλί και από κάτω  κοράλια με ολοζώντανα χρώματα.

Βγαίνουμε στην ακτή  του μικρού έρημου νησιού με την κατάλευκη ψιλή άμμο διάσπαρτη με σπασμένα, ξερά κοχύλια -θηςαυρός! – μα και κοχύλια ζωντανά που τα ζωάκια τους κρύβονται  μόλις μας αντιλαμβάνονται  και μένουμε ακίνητοι για να τα παρατηρήσουμε. Οι ακτίνες του  ήλιου σχίζουν την βαριά  μαύρη κουρτίνα νεφών και  βροχής στον ορίζοντα και επιτέλους φωτίζουν το νησί μας – αποκαλύπτοντας την ομορφιά του! Πίσω στο Φιλίζι για δείπνο και μπιρίμπα.

26 Ιουλίου 2022 – Kakula island – Pele island

07.00 Πρωινό, δουλειές, δεν μένει ούτε στιγμή ελεύθερη, πώς τα καταφέρνουμε? 

08.00 Μια μακριά βάρκα πλησιάζει το Φιλίζι, ο βαρκάρης ο Charlie ένας ντόπιος  περίπου χρονών 35 κι ο γιος του Asa (6).Θα θέλαμε να μας πάει για επίσκεψη στο νησί του το Pele? Ο Charlie ζητά καύσιμα για αμοιβή μα, δυστυχώς, δεν περισσεύουν και συμφωνούμε  για χρήματα.  Ετοιμαζόμαστε, βάζουμε στο σακίδιο μπαλόνια, γλυφιτζούρια, στιγμιαία noodles, τετράδια και ξυλομπογιές και φεύγουμε  με την βάρκα του. 

-“Μπορώ να δώσω ένα γλυφιτζούρι στον Asa?”ρωτά ο Γιώργος.

-«Όχι, παρακαλώ, μην δώσετε γλυκά στα παιδιά.  Στα δυο χρόνια του lockdown κάναμε  μεγάλη προσπάθεια για να συνηθίσουν  τα παιδιά μας να τρώνε τις τροφές του τόπου μας, ψάρια, φρούτα, ρίζες και να ξεχάσουν τα αγοραστά τρόφιμα, μπισκότα, αναψυκτικά και ζάχαρη, χρήματα δεν έχουμε πια, είμαστε όλοι άνεργοι.», απαντά o Charlie. 

 Φτάνουμε στο νησί,  και κατευθυνόμαστε προς το μικρό οικισμό. Ο Charlie κουβεντιάζει με κάποιους άνδρες που  επισκευάζουν  τις εξωλέμβιες μηχανές  τους.

-«Όλες βάρκες  χωρίς καύσιμα», σχολιάζει  ο Charlie.

Τον ακολουθούμε σε ένα μονοπάτι σε πυκνή βλάστηση ώσπου  φτάνουμε στο σχολείο κι επισκεπτόμαστε το νηπιαγωγείο.  Η δασκάλα μας καλωσορίζει, τα μικρά μας κοιτάζουν καλά καλά, με μάτια ορθάνοιχτα. Η δασκάλα τα βάζει να μας τραγουδήσουν ένα παιδικό τραγούδι με ωραία μελωδία:

“Jesus gave us pawpaws, 

watermelon , mango, 

coconuts upon the tree, 

kumara and some fruit, 

passion fruit and pineapple, 

pumpkin and banana

Jesus gave us all good fruit, 

for our daily needs”

Δίνουμε τετράδια και ξυλομπογιές στη δασκάλα. Φουσκώνουμε μερικά μπαλόνια και τα μοιράζουμε στα παιδάκια κι αυτά, χωρίς στιγμή να τσακωθούν ποιος πήρε μπαλόνι και ποιος όχι,   παίζουν χαρούμενα. Τα γέλια και το παιχνίδι τους στολίζει την  μικρή, άδεια σχολική αίθουσα.  Κι εμείς θαυμάζουμε, ακόμα μια φορά, την απέραντη  χαρά που δίνει ένα  μπαλόνι στα παιδιά των νησιών του Ειρηνικού.

Ο Charlie μας φέρνει πίσω στο Φιλίζι και προτείνει να μας δείξει σημείο αγκυροβολίας με ωραίο κολύμπι. Σηκώνουμε άγκυρα και τον ακολουθούμε με το Φιλίζι 3 μίλια. Πλησιάζουμε  το Pele, μα παρά τα 10 – 20 μέτρα βάθος, υπάρχουν παντού μεγάλα κεφάλια κοραλλιών και είναι πολύ επικίνδυνα. Ο Charlie μπροστά με τη βάρκα μας καθοδηγεί  ώσπου πιάνουμε ένα δυνατό mooring – κατάλληλο για μεγάλα σκάφη.

Κατεβάζουμε το φουσκωτό και πάμε για κολύμπι στα βράχια κοντά στην παραλία, υπέροχα κοράλλια και πολλά πολλά ψάρια.  Έξω στην ακτή γνωρίζομαστε με τους Αυστραλούς  Oliver  και  Suki που κάνουν διακοπές σε ένα σπίτι με τα δυο μωρά τους.

-«Πολύ θα μας άρεσε να μας διηγηθείτε  τα ταξίδια σας. Αν πάτε να δείτε το περίφημο Ayer’s Rock, στο Uluru, στην Αυστραλία να περάσετε από το Alice Springs να σας φιλοξενήσουμε», λέει ο Oliver και μας γράφει τον αριθμό του κινητού του σε ένα χαρτί.

-«Μακάρι να μπορέσουμε να έρθουμε. Είναι κοντά το Alice Springs στο βράχο?»

-«Δίπλα, απέχει μόνο 500 χλμ », απαντά ο Oliver. Οι Αυστραλοί έχουν μάλλον  περίεργη αίσθηση των αποστάσεων.

Επιστρέφουμε στο Φιλίζι, ετοιμάζουμε δείπνο σαλάτα και ομελέτα. Το βράδυ συνεχίζουμε το τουρνουά και τους νικάω θεαματικά

27 Ιουλίου 2022

Με βαριά συννεφιά, συνεχή βροχή και άπνοια  πλέουμε 35 ΝΜ πίσω προς την πρωτεύουσα. Άγκυρα  για τη νύχτα στο νησί Mele

29 Ιουλίου

Το Port Vila είναι στολισμένο με αμέτρητες σημαίες Vanuatu . Η διήμερη μεγάλη γιορτή της Ημέρας Ανεξαρτησίας. Independence Day, ξεκινάει  το απόγευμα στις 3! Ο Γιώργος κι ο Έντυ πάνε με τη βάρκα  να γεμίσουν τις φιάλες γκαζιού και μετά όλοι μαζί στο Haus Blong Handikraft όπου  αγοράζουμε υπέροχα χειροτεχνήματα.

17.00 Κόσμος πολύς συρρέει στο Πάρκο Ανεξαρτησίας, όπου έχουν στηθεί περίπτερα που πωλούν από φαγητά ως φορέματα και χειροτεχνήματα. Υπάρχει χώρος για όλους. Με καθυστέρηση μεγάλη ξεκινούν  οι χοροί  θέαμα συναρπαστικό για εμάς μα για τους ανθρώπους της χώρας είναι  αναβίωση της εποχής των προγόνων. Για τους ανθρώπους του Vanuatu που  ιεραπόστολοι  και κατακτητές  τους εξανάγκασαν όχι μόνο να ξεχάσουν μα και να καταστρέψουν κάθε ίχνος από την «ειδωλολατρική» ταυτότητα τους, είναι μια κληρονομιά πολύτιμη.

Οι ενδυμασίες των ιθαγενών, τα τραγούδια, οι ιαχές, το κάλεσμα της φυλής με γιγάντιο κοχύλι αντί για τρομπέτα, τα ταμ ταμ που ορίζουν τον ρυθμό, οι εξωτικοί χορευτές από τα νησιά Pentecost & Ambae και Wallis, της γειτονικής χώρας. Οι λέξεις δεν περιγράφουν το θέαμα και βιντεοσκοπώ συνέχεια με το κινητό για να φτιάξουμε κάποτε ταινία.

Το βράδυ πηγαίνουμε στο The Beach bar για pizza και ένα μοναδικό θέαμα με φωτιές.

30 Ιουλίου 2022 – Ημέρα Ανεξαρτησίας

Η χώρα γιορτάζει την 42η επέτειο της ανεξαρτησίας της, η σπουδαιότερη εθνική γιορτή. Οι άνθρωποι φορούν το φωτεινότερο χαμόγελο  και τα καλύτερα ρούχα τους και είναι  στολισμένοι με σημαίες Vanuatu στο κεφάλι ή  ζωγραφισμένες  στο πρόσωπο. Πολυμελείς οικογένειες ντυμένες με φορέματα και πουκάμισα από το ίδιο  ύφασμα – όπως είναι το έθιμο – ντυμένοι στα χρώματα της σημαίας, πράσινο, κόκκινο μαύρο.

Η παρέλαση των ενόπλων δυνάμεων μπροστά από τους επίσημους ξεκινά τη γιορτή, φορεσιές  Δυτικής αποικιοκρατίας με ύφος Μελανησιακό. Η γιορτή συνεχίζεται με φαγητά και μουσική αλλά για εμάς οι πρωταγωνιστές είναι  οι άνθρωποι του Vanuatu και τα συναρπαστικά χρώματα που φορούν.  Η γιορτή τελειώνει, το  πλήθος κυλά σαν  πολύχρωμο ποτάμι προς την παραλία.  Τελευταία βραδιά απόψε για τον Έντυ και επιβάλλεται ένα ακόμη υπέροχο δείπνο με coconut crab στο Cafe du Village

31 Ιουλίου 2022

Ηλιόλουστη ημέρα με άπνοια, ο Γιώργος και Έντυ κωπηλατούν  και κάνουν τον γύρο του  νησιού Iririki με τα πλωτά.Στην   1μμ έρχεται  το ταξί για το αεροδρόμιο κι ο αγαπημένος μας κουμπάρος  φεύγει. Ήταν όμορφα. Θα μας λείψει

  Συνεχίζεται…