7 Αυγούστου 2017
9° 21’S 140°02’ W HAKAHAU, Ua Pou
06.00 Με το πρώτο φως αποπλέουμε από το κουνιστό αγκυροβόλιο του Hakahetau με προορισμό το Hakahau, το μεγάλο χωριό και πρωτεύουσα του νησιού.
Το Hakahau βρίσκεται 5 μίλια ανατολικά, οπότε αναγκαστικά πάμε με την μηχανή, κόντρα στον άνεμο. Ευτυχώς, ο καιρός είναι γλυκός και τα κύματα δεν είναι πολύ μεγάλα. Το τρίωρο ταξίδι είναι πραγματική εμπειρία. Εκτός από την συγκλονιστική θέα των απόκρημνων βόρειων ακτών της Ua-Pou, σε όλη την διαδρομή βλέπουμε γύρω δελφίνια, τονάκια και χελιδονόψαρα και μας συνοδεύουν πολλά πουλιά, boobies, φρεγάτες, petrels, μια κατάσταση απίστευτη.
09.00 Φτάνουμε στον ανοιχτό κόλπο του Hakahau, την ακτή μιας καταπράσινης κοιλάδας. Στο βάθος, μισοκρυμένοι κάτω από ένα λευκό σύννεφο, υψώνονται μεγαλόπρεπα τρεις ηφαιστειακές κορυφές, με τη υψηλότερη να δεσπόζει στο κέντρο. Προχωράμε με μεγάλη προσοχή για τα ρηχά και ρίχνουμε άγκυρα κοντά στην μεγάλη αμμουδιά, δυτικά από τον λιμενοβραχίονα, στα 5,5 μέτρα. 
Όμως, η άγκυρα δεν κρατά και την ρίχνουμε ξανά- το νερό είναι απόλυτα θολό και ο βυθός είναι λάσπη. Κατεβάζουμε το βαρκάκι και την μηχανή και βγαίνουμε να δούμε το χωριό που ελάχιστα διακρίνεται μέσα στην βλάστηση.
Το λιμάνι φαίνεται πολύ καινούργιο. Πάνω στην μεγάλη τσιμεντένια προβλήτα είναι ένα μεγάλο ψαράδικο, βγαλμένο για επισκευή. Το καραβάκι γράφει με μεγάλα γράμματα στο πλάι: MOKAI NUI. Περνώντας χαιρετάμε τους άνδρες που είναι καθισμένοι κάτω στην σκιά του.
-“Kaoha nui!”, μας χαιρετούν κι αυτοί.
-«Nui σημαίνει πολύ. Mokai τι σημαίνει?», τους ρωταώ. Οι άνδρες κοιτιούνται μεταξύ τους μα δεν μιλάει κανείς, σαν να περιμένουν ποιός θα δώσει πρώτος μιαν απάντηση.
-«Καλή τύχη» λέει ένας
-«Πολλά ψάρια», λέει ένας άλλος
-«Στην υγειά μας» λέει ένας τρίτος.
Τους κοιτάζουμε χαμογελώντας εντελώς μπερδεμένοι.
-«Όλα αυτά μαζί?»
-«Ναι. Όλα σωστά είναι», απαντά κάποιος απ΄τους άνδρες.
Θυμάμαι τα λόγια της υπέροχης Tehina, της δασκάλας στο Hapatoni:
«Στα γαλλικά μια έννοια μπορεί να περιγράφεται από περισσότερες λέξεις, τα συνώνυμα. Στα Μαρκεζιανά, αντίθετα, μια λέξη μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές έννοιες».
10.00 Περπατάμε στην μεγάλη αμμουδιά κάτω από την σκιά των φοινικόδεντρων, περνάμε από το ωραίο κτίριο της σχολής κωπηλασίας και σε δέκα λεπτά φτάνουμε. Ο παραλιακός δρόμος καταλήγει στο εμπορικό κέντρο του χωριού όπου βρίσκεται η τράπεζα, το O.P.T. (ταχυδρομείο), το Artisanat (δημοτικός χώρος όπου εκθέτουν τα έργα τους οι χειροτέχνες του νησιού) και η βιβλιοθήκη όπου μας είπαν οτι θα βρούμε wifi για να κάνουμε κάποια τηλεφωνήματα. Για το τελευταίο δεν υπάρχει και πολύς χρόνος, είναι ήδη αργά. Η διαφορά ώρας με την Ελλάδα είναι -12,5 ώρες δηλαδή εκεί η ώρα είναι 22.30’!
Κάνουμε μια σύντομη στάση στο Artisanat για να θαυμάσουμε τα υπέροχα γλυπτά ΤΙΚΙ, κουπιά, υπέροχα κομψοτεχνήματα, σκαλισμένα σε πέτρα, ξύλο, σε κόκκαλα ή δόντια ζώων. Την στιγμή που λέμε μεταξύ μας πως τα έργα δεν διαφέρουν από αυτά που είδαμε στο Taipivai της Nuku Hiva ή στην Atuona της Hiva Oa, η ματιά μου σταματά σε κάποια ΤΙΚΙ διαφορετικά. Είναι σκαλισμένα σε πέτρα που έχει καφέ χρώμα με κίτρινα στίγματα.
-Αυτό πρέπει να είναι το caillou fleuri, η “λουλουδιαστή πέτρα” (flowery peeble) της Ua-Pou. Το πέτρωμα αυτό, διάβασα σε μια από τις πινακίδες του Hakahetau, δεν υπάρχει ΠΟΥΘΕΝΑ αλλού στον κόσμο. Είναι πραγματικά όμορφα αυτά τα ΤΙΚΙ. Θα ήθελα να είχαμε ένα, σαν ανάμνηση από τις Μαρκίζες…”
-“Πράγματι, είναι πολύ ωραία! Και πολύ βαριά, επίσης”, σχολιάζει ο καπετάνιος μου, βλέποντάς με να τα γλυκοκοιτάζω.
-“Ναι, αλλά είναι μοναδικά στον πλανήτη!”
-“Πάμε, αργήσαμε”, λέει και με τραβάει απ’ το χέρι.
Η βιβλιοθήκη βρίσκεται δίπλα ακριβώς και μοιάζει περισσότερο με μικρό βιβλιοπωλείο. Σ’ ένα γραφείο στην είσοδο, κάθεται ένας λευκός άνδρας με γυαλιά, ένας γάλλος, που λέει οτι για να δώσει τον κωδικό wifi πρέπει να αγοράσουμε κάτι. Τον ρωτώ άν έχει το βιβλίο του Karl von den Steinen, ένα βιβλίο για το οποίο μου μίλησε ένας άνδρας στο Vaitahu της Tahuata, ο Cyrille. Tο σώμα του Cyrille ήταν εντελώς καλυμένο με tatoo, πολύ εντυπωσιακό.
-«Το βιβλίο έχει δυστυχώς εξαντληθεί. Αν είσαστε εδώ σε δυο μέρες, θα παραλάβουμε νέα αντίτυπα με το Aranui».
Γυρνάω στον Γιώργο
-“Θυμάσαι Γιώργο? Το Aranui είναι εκείνο τo παράξενο πλοίο, μισό κρουαζιερόπλοιο και μισό φορτηγό. Το είδαμε στο λιμάνι Vaipae της Ua-Huka, πριν δυο εβδομάδες. Είχε δέσει δυο σχοινιά, αριστερά και δεξιά στη είσοδο του στενού κόλπου και αναγκαστήκαμε να φύγουμε για το Haavei»
-«Το Aranui έρχεται από την Ταιτή στις Μαρκίζες δυο φορές τον μήνα. Το βιβλίο του Steinen είναι εξαιρετική έκδοση σε τρεις τόμους. Ένα σπουδαίο βιβλίο που κατέγραψε την τέχνη των Μαρκεζιανών, πριν χαθεί μέσα στην λήθη του χρόνου!», συνεχίζει ο βιβλιοθηκάριος.
Αγοράζουμε μικροπράγματα και παίρνουμε τον κωδικό του wifi. Το internet λειτουργεί απελπιστικά αργά μεν, μα λειτουργεί. Ευτυχώς δεν είναι ακόμη πολύ αργά και προλαβαίνουμε να μιλήσουμε με τους αγαπημένους μας, πίσω στην πατρίδα.
16.30 Είναι απόγευμα πια και περπατάμε στα δρομάκια του Hakahau. Πίσω από τον παραλιακό δρόμο με τα καλοφτιαγμένα δημόσια κτίρια, τα σπίτια του χωριού είναι φτωχικά, μα οι κήποι τους είναι θεσπέσιοι και πάρα πολύ περιποιημένοι, με γαρδένιες και ιβίσκους, lime, μπανανιές, μάνγκο, bread fruit, κοκοφοίνικες και το χώμα είναι καλυμένο με καταπράσινο φυσικό γρασίδι. Ο δρόμος γεμάτο από πεσμένα φούλια (frangipani flowers), που εδώ τα λένε tipanier .
Καθώς περνάμε, βλέπουμε κάποιους άντρες να δουλεύουν, σε ένα ανοιχτό χώρο κάτω από την σκιά τεράστιων δένδρων breadfruit. Από ότι φαίνεται στήνουν πάγκους από κορμούς δέντρων για καθίσματα.
-«Kaoha! Ετοιμάζεστε για γιορτή?»
-«Kaoha nui! Mais oui, ετοιμάζουμε παραδοσιακό χορό για τους τουρίστες που θα έρθουν σε δυο μέρες με το πλοίο Aranui. Να έρθετε και εσείς!»
-«Θα έρθουμε με χαρά!». Ρωτάμε τους άνδρες που θα βρούμε καύσιμα και εκείνοι μας στέλνουν στο κοντινό μπακάλικο. Σταθμός καυσίμων στο νησί δεν υπάρχει. Περπατάμε ως εκεί, αγοράζουμε δυο παγωτά και κανονίζουμε να μας φέρουν τα καύσιμα την επόμενη μέρα στις 7.00 το πρωί στο λιμάνι. Την παράδοση θα την κάνει ο γιος του μπακάλη. Ελπίζω να μοιάζει με τον μπαμπά του, που είναι γιγαντίων διαστάσεων. Δεν θέλουμε καθόλου να σηκώσουμε τα δύο μπιτόνια των 30 λίτρων το καθένα!!
Προχωράμε λίγο ακόμα και φτάνουμε στην πολύ μοντέρνα, πολύ όμορφη εκκλησία. Πλησιάζουμε, στεκόμαστε έξω από την ανοιχτή πόρτα. Μια ονειρεμένη ευωδιά λουλουδιών πλανιέται στον αέρα. Μένουμε να ακούμε τους πιστούς που τραγουδούν μια χαρούμενη μελωδία. Στον τοίχο πίσω από το ιερό υπάρχει ένα τεράστιο γυάλινο άνοιγμα και μέσα από αυτό φαίνονται οι τρεις κορυφές, που υψώνονται ψηλά στον ουρανό, σαν προσευχές.
Τρίτη 8 Αυγούστου, 2017.
08.30 Όπως ακριβώς το περίμενα, ο γιος του μπακάλη άργησε στο ραντεβού μια ολόκληρη ώρα. Ευτυχώς ήταν πράγματι σαν τον πατέρα του, ψηλός και τεράστιος, και σήκωσε τα μπιτόνια του καυσίμου, σαν να ήταν μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού. Μόλις τελειώσαμε με αυτό, φύγαμε αμέσως για έξω. Η τούρκοι φίλοι μας από σκάφος North μας έγραψαν χθες βράδυ για έναν πολύ καλό ξεναγό και πάμε να τον βρούμε.
Ο ξεναγός και η γυναίκα του έχουν μια μικρή πανσιόν, που βρίσκεται στον λόφο πάνω από την παραλία. Οι αποστάσεις είναι μικρές και μετά από δεκαπέντε λεπτά φτάνουμε, ιδρωμένοι από την απότομη ανηφόρα. Μια πινακίδα γράφει
Pansion – Restaurant Pukue’e
Ένας σκύλος γαυγίζει απειλητικά, μα ευτυχώς είναι δεμένος. Προχωράμε από τον κήπο και μπαίνουμε μέσα.
Ένας χάρτης του νησιού κρεμασμένος στον τοίχο κρατάει το βλέμμα μας. Φτάνουμε σε μια βεράντα με πανοραμική θέα.
Από τα ηχεία ακούγεται μουσική. Όλα είναι έτοιμα να υποδεχτούν επισκέπτες, τα τραπέζια είναι στολισμένα με λουλούδια, μα δεν υπάρχει κανείς.
-“Bonjour!”, ακούγεται μια ανδρική φωνή πίσω μας.
Ο άνδρας είναι ο Jerome, ο ιδιοκτήτης της πανσιόν, ένας γεροδεμένος γάλλος γύρω στα σαρανταπέντε. Είμαστε πραγματικά τυχεροί. Ο Jerome κάνει κάποια αλλαγή στο πρόγραμμά του και έτσι μετά από μια ώρα μπαίνουμε και οι τρεις σε ένα μεγάλο jeep – με λουλουδάτα καθίσματα – και ξεκινάμε. Οι εναλλακτικές διαδρομές είναι δύο, δυτικά, προς Hakahetau για να δούμε την φύση του νησιού ή ανατολικά για να δούμε έναν σημαντικό αρχαιλογικό χώρο και τους γλύπτες των λουλουδάτων βότσαλων Επιλέγουμε να πάμε ανατολικά, αφού το Hakahetau που ήμασταν το είδαμε και τις πέντε κορυφές Pou Oave, Poutetainui, Poumaka, Totamakeiti, Poutemoka και ανεβήκαμε στον καταρράκτη Vaiea.
Φεύγουμε για να εξερευνήσουμε την ανατολική πλευρά της Ua-Pou και στον δρόμο πριν ακούσουμε την ιστορία του νησιού ρωτάμε τον ξεναγό μας για την δική του ιστορία
Ο Jerome είναι συνταξιούχος του γαλλικού στρατού και λόγω της δουλειάς του έχει ζήσει σε πολλές χώρες. Όταν πήρε σύνταξη, ήρθαν με την οικογένεια να ζήσουν εδώ, κοντά στους γονείς της γυναίκας του και παππούδες των παιδιών τους. Έχει μελετήσει σε βάθος την πολυνησιακή ιστορία και μιλάει την τοπική διάλεκτο σχεδόν σαν μητρική του γλώσσα. Επίσης μιλάει αρκετά αγγλικά ώστε να μπορεί να κάνει την ξενάγηση και σε αυτή την γλώσσα, πράγμα σπάνιο, καθώς στις Μαρκίζες ελάχιστοι άνθρωποι μιλούν αγγλικά .
Προχωράμε στον ανατολικό δρόμο, ανηφορίζοντας ένα βουνό με σχετικά αραιή βλάστηση. Σύντομα βρισκόμαστε ψηλά από όπου βλέπουμε τις ακτές σαν από αεροπλάνο, κοιλάδες με δάση από φοινικόδεντρα και τα ωκεάνεια κύματα να μοιάζουν σαν άσπρα προβατάκια. Μετά από αρκετή ώρα, μόλις το αυτοκίνητο περνάει μια στροφή του δρόμου, η βλάστηση αλλάζει εντελώς και γίνεται πυκνή, σαν πραγματική ζούγκλα.
-«Εντυπωσιακή αλλαγή!»
-«Πράγματι. Η ανατολική πλευρά του νησιού, επειδή την χτυπούν οι αληγείς άνεμοι (trade winds) είναι πολύ πιο ξερή. Και το πρόβλημα επιδεινώνεται από τα αμέτρητα κατσίκια..» σχολιάζει ο Jerome. Ο δρόμος έχει γίνει δύσβατος, γεμάτος με λακούβες και πολύ στενός, Ευτυχώς δεν συναντάμε ούτε ένα αυτοκίνητο Σε λίγο φτάνουμε σε μια παραλία και κατεβαίνουμε.
-“Η παραλία αυτή ονομάζεται Haka o’hoka. Εκεί, στα αριστερά, εκβάλει ο ποταμός στις πηγές του οποίου σχηματίστηκαν οι πέτρες με τα λουλούδια (flowery peebles), που οι ντόπιοι τα ονομάζουν “te kea pua”. Στο μικρό νησί μας έγινε μια σπάνια, μοναδική στον κόσμο γεωλογική διεργασία, που είχε σαν αποτέλεσμα να αναμιχθούν δυο εξαιρετικά σκληρά στοιχεία: γρανίτης και τιτάνιο. Από την ένωση δημιουργήθηκαν αυτές οι πέτρες. Ας περπατήσουμε στην παραλία, ίσως βρούμε κάποιο κομμάτι από το πέτρωμα» λέει ο ξεναγός μας. Τα κύματα σπάζουν με δύναμη πάνω στην βότσαλα.
-«Κοίτα!» λέει ο Γιώργος και δείχνει ένα μικρό διάφανο σακουλάκι με έντονο μπλε χρώμα πεσμένο στα βότσαλα.
-«Προσοχή! Μην το ακουμπήσετε!» , λέει αμέσως ο Jerome.
-“Ωχ, ναι! Είναι ένα Portugese -Man-of-War, αυτό το θαλάσσιο μπαλόνι με τα δηλητηριώδη πλοκάμια” , λέει ο Γιώργος και σκύβει να το φωτογραφίσει.
Την προηγούμενη φορά που είδαμε τέτοιο πλάσμα είμασταν στο νησί Grenada της Καραιβικής. Εκείνο είχε χρώμα φούξια και νομίσαμε πως ήταν κάποιο παιδικό παιχνίδι. Προχωράμε στην παραλία. Ο Jerome βρίσκει ένα βότσαλο. Το βότσαλο μοιάζει σαν όλα τα άλλα μέχρι που το βρέχει στο νερό της θάλασσας. Τότε, σαν μαγική εικόνα εμφανίζονται τα κίτρινα σημάδια του.
-«Πάρτε το, είναι για σας» λέει ο Jerome.
-«Σε αυτά τα pae-pae που βλέπετε(βάσεις κατασκευασμένες από τετραγωνισμένους ογκόλιθους, για την προστασία από την υγρασία του χώματος, πάνω στις οποίες οι Μαρκεζανοί κατασκεύαζαν κατοικίες, λατρευτικούς χώρους κλπ), έμεναν ψαράδες. Εκείνη την εποχή, κοντά στην θάλασσα έμεναν μόνο οι ψαράδες και οι σκλάβοι. Η υψηλή τάξη των Hakaiki, των ανθρώπων με τατουάζ δηλαδή, έμεναν πάντοτε στα υψώματα. Κοιτάζουμε τα tatoo του Jerome. To ένα του χέρι και το ένα του πόδι του είναι καλυμένα εντελώς. Σαν πολεμιστής.
-«Τί απεικονίζουν τα tatoo που έχεις στο σώμα σου, Jerome?”
-“Αυτό το σχήμα εδώ ονομάζεται “mata hoata” και σημαίνει «μάτια που κοιτούν μακριά».
Ο Jerome συνεχίζει να εξηγεί τις έννοιες των σχημάτων με μεγάλη σοβαρότητα. Το τατουάζ στο πόδι του τα έκανε μόνος του. Ολα τα σχέδια τα διάλεξε μελετώντας τα σχετικά βιβλία, ειδικότερα αυτό του Karl von den Steinen. Από τότε που ήρθαμε στις Μαρκίζες, τα τατουάζ πήραν διαφορετική έννοια στο μυαλό μου, τα βλέπω πια σαν μια ανάγκη των ανθρώπων να έρθουν πιο κοντά στο “mana” την Φύση και την πνευματικότητά τους.
Επιστρέφουμε στο αμάξι και συνεχίζουμε ώσπου φτάνουμε στον αρχαιολογικό χώρο. Περπατάμε πάνω στις τεράστιες πέτρες ενός pae-pae που έχει σχήμα σαν Γ κεφαλαίο. Ο ξεναγός μας αρχίζει να διηγείται την ιστορία.
-«Επιστημονικές έρευνες των τελευταίων ετών με χρήση DNA test, έδειξαν πως η φυλή των Πολυνήσιων είναι μίξη ινδιάνων από την Papua New Guinea (άνθρωποι με σκουρόχρωμο δέρμα και μαλλιά σγουρά) και από την Taiwan (άνθρωποι με πιο λευκό δέρμα και μαλλιά ίσια. Οι δυο φυλές συναντήθηκαν κάπου στα νησιά Samoa, όπου και προσμίχθηκαν. Γύρω στα 1.000 μ.Χ. ταξίδεψαν ανατολικά χρησιμοποιώντας πιρόγες με πανιά, ώσπου έφτασαν στην Ταϊτή και στις Μαρκίζες.
Από την μελέτη των pae-pae υπολογίζουμε τον πληθυσμό της Ua-Pou πριν την άφιξη των Γάλλων, σε 10.000 κατοίκους και τον συνολικό πληθυσμό των Μαρκιζών σε 60.000 κατοίκους
Εκείνα τα χρόνια η κοινωνία στις Μαρκίζες χωριζόταν σε τρεις τάξεις.
Η άρχουσα τάξη ήταν οι HAKAIKI, η τάξη TAPU (σ.Κ. : πολλοί δυτικοί όπως και ο Μέλβιλ το “tapu” το άκουσαν «taboo»), δηλαδή η μεγάλη οικογένεια του βασιλιά. Οι Hakaiki ήταν οι μόνοι που είχαν tatoo και οι μόνοι που μπορούσαν να παντρευτούν. Ο γάμος είχε πολύ μεγάλη κοινωνική αξία. Μια γυναίκα Hakaiki μπορούσε να παντρευτεί 1, 2 ή 3 άνδρες συγχρόνως, και κάποιος από αυτούς μπορούσε να είναι από την κατώτερη τάξη. Φυσικά μπορούσε να κάνει παιδιά με καθέναν από αυτούς. Καθώς δεν υπήρχε γραφή, τον λογαριασμό σε όλα αυτά κρατούσε ο Tuhuka, great Master of Genealogy – σαν να λέμε ο ειδικός ληξίαρχος της φυλής. Ευθύνη του ήταν να θυμάται το γενεαλογικό δένδρο κάθε Hakaiki. Αυτό βέβαια ήταν τρομερά δύσκολο και ο κάθε νέος Tuhuka, μάθαινε το γενεαλογικό της φυλής από τον δάσκαλό Tuhuka για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Σε περίπτωση του παραμικρού λάθους, η ποινή για τον Tuhuka ήταν θάνατος!
Από την οικογένεια του βασιλιά, o ένας teiki (teiki=γιος του βασιλιά) θα γινόταν ο επόμενος αρχηγός, ο δεύτερος θα γινόταν Taua (taua=ιερέας, σαμάνος) και ο τρίτος αρχηγός των πολεμιστών.
Κάτω από τους Hakaiki ήταν η τάξη KIKINO που ήταν άνθρωποι χωρίς tatoo, Αυτοί δεν είχαν δικαίωμα να παντρευτούν και η ζωή τους δεν είχε καμιά αξία. Στον πάτο της κοινωνίας βρισκόταν η άτυχη τάξη των σκλάβων»
Προχωράμε στον αρχαιολογικό χώρο
-“Ο χώρος εδώ ονομάζεται Mauia και εδώ ζούσε η φυλή Tavaka”. Ο Jerome δείχνει μια τεράστια πέτρα, επίπεδη στο επάνω μέρος σαν βωμός.
-“Σε αυτή εδώ την πέτρα ανέβαινε ο taua (ιερέας/σαμάνος) για να μιλήσει στους ανθρώπους. Εδώ, όπως και σε όλη την Πολυνησία, όταν πέθαινε ένας hakaiki γινόταν η παρακάτω τελετή: ο taua έκοβε το κεφάλι του νεκρού πάνω σε αυτήν εδώ την πέτρα. Μετά, έτρωγε τα μάτια του νεκρού, για να πάρει την όρασή του και κατόπιν έτρωγε το μυαλό του για να πάρει το MANA, την δύναμη και τις γνώσεις του. Μετά, σήκωνε το κεφάλι ψηλά προς τιμήν των θεών. Η οικογένεια του νεκρού, έβγαζε μια πέτρα του pae-pae εκεί όπου ο νεκρός ζούσε ή εργαζόταν, έβαζαν μέσα το κρανίο και από πάνω την πέτρα. Κάτω από το pae-pae που πατάμε τώρα, είναι θαμένα εκατοντάδες κρανία. Βρέθηκαν πριν μερικά χρόνια, όταν έγιναν εργασίες συντήρησης του χώρου για το πρώτο φεστιβάλ στις Μαρκίζες. Το σώμα του νεκρού το έτρωγε η οικογένειά του. Από τα κόκκαλα του νεκρού έφτιαχναν πράγματα καθώς τότε πίστευαν, ας πούμε, πως άν ο νεκρός ήταν καλός ψαράς, άν φτιάξουν αγκίστρια από τα κόκκαλά του θα πιάνουν πολλά ψάρια.
Όταν πέθαινε ο βασιλιάς η τελετή ήταν διαφορετική και το κεφάλι του δεν του έκοβαν. Το σώμα του το ταρίχευαν, το άδειαζαν και άφηναν μόνο το δέρμα. Μετά η γυναίκα του άλοιφε το δέρμα με ειδικό φυσικό λάδι και το έβαζαν σε μια κρύπτη για να ξεραθεί. Όταν το σώμα ήταν πια βαλσαμωμένο, το τοποθετούσαν μέσα σε μια νεκρική πιρόγα (funeral pirogue), με την αρχηγική περικεφαλαία στο κεφάλι, στον λαιμό περιδέραιο από δόντια φάλαινας, τα όπλα του και φυσικά το αρχηγικό του ραβδί. Μετά, έπαιρναν την νεκρική πιρόγα και την ανέβαζαν στο βουνό, όσο πιο ψηλά γινόταν, ώστε να μην μπορέσει άνθρωπος να τον πλησιάσει και τίποτα να περάσει πάνω από το κεφάλι του. Υπάρχει μια νεκρική πιρόγα εδώ ψηλά», λέει ο Jerome και δείχνει πέρα στο βουνό”
-«Έχουμε ακούσει και διαβάσει αντικρουόμενες ιστορίες, άλλοι λένε οτι οι Πολυνήσιοι έτρωγαν ανθρώπους και άλλοι οτι αυτά είναι παραμύθια. Ποιά είναι η αλήθεια τελικά?¨, ρωτάω
– ‘Κοιτάχτε, οι Πολυνήσιοι δεν ήταν κανίβαλοι, ήταν ανθρωποφάγοι (σΚ το είπε anthropofae). Ανθρώπους σκότωναν μόνο σε ειδικές τελετές, πχ για να έρθει βροχή κλπ, και ο μόνος που μπορούσε να φάει άνθρωπο ήταν ο αρχηγός και ο taua. Αργότερα όμως τα πράγματα άλλαξαν. Γύρω στα 1850, μια δεύτερη κλάση ναύτες, πλήρωμα άθλιο, μέθυσοι που μαζεύτηκαν από ταβέρνες της συμφοράς, έφταναν στην Πολυνησία και εγκατέλειπαν τα πλοία τους. Αυτοί ανακάλυψαν οτι το φυτό Cornelia Fructuosa είχε στην ρίζα του 27% ζάχαρη και με αυτό άρχισαν να φτιάχνουν αλκοόλ. Οι Πολυνήσιοι δεν ήταν καθόλου συνηθισμένοι στο αλκοόλ και μεθούσαν πολύ. Στις περιόδους της ξηρασίας, όταν η τροφή γινόταν δυσεύρετη, οι μέθυσοι Πολυνήσιοι γίνονταν κανίβαλοι», λέει ο Jerome.
-«Αυτό το pae-pae είναι πιο ψηλό από τα άλλα και εδώ ήταν το σπίτι του βασιλιά». Ο ξεναγός μας σταματά μπροστά σε μια ακόμα τεράστια πέτρα
-«Πάνω σε αυτή την πέτρα γίνονταν οι τελετές γονιμότητας»…
Επιστρέφουμε στο αυτοκίνητο. Μετά από λίγη ώρα φτάνουμε σε ένα χωριό και όταν λέμε χωριό εννοούμε ελάχιστα σπίτια σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους. Στην άκρη του δρόμου 4-5 άνδρες και γυναίκες απλώνουν κομμάτια καρύδας στον ήλιο για να ξεραθούν, δηλαδή ετοιμάζουν copra.
-«Το χωριό αυτό ονομάζεται Hohoi. Εδώ βρίσκεται το σπίτι του Jean, γλύπτη του te kea pua (flowery peeble)”
Στρίβουμε σ’ έναν χωματόδρομο και παρκάρουμε έξω από το σπίτι. Ανεβαίνουμε σε ένα υπόστεγο που είναι το εργαστήριο. Εκεί βρίσκονται ένας άνδρας και ένα νεαρό κορίτσι. Το κορίτσι φορά μάσκα για την σκόνη και γυαλίζει ένα μικρό τίκι με ένα ηλεκτρικό τριβείο. Ο άνδρας τείνει το χέρι του και με χαιρετά
-“Καρίνα¨, λέω
-“Jean”, απαντά. Το κορίτσι βγάζει την μάσκα. “Η κόρη μου¨λέει ο Jean
-“Claire”, λέει το κορίτσι.
-«Και το όνομά σου το Μαρκεζιάνικο?» την ρωτώ. Η μικρή γελά.
-«Patua”, απαντά. Ο Jean, η κόρη του και ο γιός του είναι και οι τρεις γλύπτες. Δουλειά τους να βρίσκουν πέτρωμα στο βουνό, στις πηγές του ποταμού, να το μεταφέρουν εδώ, να το σπάζουν σε κατάλληλα κομμάτια και τα σκαλίζουν.
Ο Jean μας χαρίζει ένα όμορφο κομμάτι «te kea pua”. Ο καπετάνιος διαλέγει έναν ΤΙΚΙ για να πάρουμε μαζί μας στο πλωτό μας σπίτι. Είμαι ευχαριστημένη.
Παίρνουμε τον δρόμο του γυρισμού. Σε όλη την διαδρομή ο Jerome μας διηγείται διάφορες ιστορίες της Ua- Pou, όπως εκείνη που ο γάλλος κυβερνήτης ζήτησε στον βασιλιά να έρθει να δηλώσει ποιά εδάφη του ανήκουν και ο βασιλιάς δεν καταδέχτηκε να πάει και έστειλε τους απεσταλμένους του. Ο διερμηνέας της εποχής δεν ήξερε πολλά με αποτέλεσμα το όνομα των απεσταλμένων να γραφτεί στα περιουσιολόγια και σήμερα, οι απόγονοι των απεσταλμένων να έχουν τεράστιες περιουσίες και η βασιλική οικογένεια να είναι άκληρη.
Φτάσαμε στο Hakahau νωρίς το απόγευμα όπου αποχαιρετήσαμε και ευχαριστήσαμε εγκάρδια τον Jerome, τον εξαιρετικό ξεναγό μας.
Επιστρέφουμε αμέσως στο Φιλίζι για να ετοιμαστούμε. Αύριο νωρίς το πρωί, πριν μπει το Aranui στο λιμάνι εμείς πρέπει να έχουμε φύγει. Έχουμε αφήσει εκκρεμότητα, θα πάμε πίσω στην Nuku Hiva, στον βορινό κόλπο που ονομάζεται Anaho bay, όπου έχουμε ακούσει από πολλούς οτι είναι εκπληκτικό μέρος. Βγάζουμε την εξωλέμβια Johnson, σηκώνουμε το zodiac, και το δένουμε μπροστά στην πλώρη Λίγο πριν σκοτεινιάσει είναι όλα έτοιμα για τον αυριανό απόπλου.
Στη Νεα Γουινεα δεν ειναι παραμυθι η ανθρωποφαγεια….εκει οι κατοικοι Papua ετρωγαν το ανθρωπινο μυαλο μεχρι το 2012 και παθαινουν την ῾αρρωστια της τρελης αγελαδας῾ και φυσικα εχει ακομα και σημερα μεγαλη επιδημια! Η αρρωστια αυτη μεταδιδετε μονο αν φας καποιο ζωο η καποιον ανθρωπο που εχει την αρρωστια.